Station Broekheurne

STATION BROEKHEURNE [Foto collage Mw. Brummer Delden]

Station Broekheurne is een voormalig spoorwegstation aan de voormalige spoorlijn Enschede-Zuid - Ahaus. Het station werd geopend op 25 april 1903 en gesloten op 8 oktober 1939. Vanuit Enschede is er wel een goede verbinding met Duitsland via Gronau, maar een lijn via Ahaus met het westelijke Ruhrgebied was toch weer zeven kilometer korter. Rond 1888 vormt zich een nieuw comité voor de bouw van de lijn Enschede-Ahaus. Leden zijn G J van Heek, textielfabrikant in Enschede; E Jannink, textielfabrikant in Enschede; T van der Zee, burgemeester van Enschede; Y van Delden, textielfabrikant in Ahaus; J Deus, fabrikant in Ahaus; T Küster, houthandelaar in Wüllen en F W Diever, advocaat in Ahaus.

Zowel Van Heek als Jannink zijn ook betrokken bij de GOLS en de EO (Lokaalspoorwegmaatschappij Enschede-Oldenzaal). Binnen een jaar krijgt het comité de concessie voor het Duitse deel en een jaar later voor het Nederlandse deel. Ingenieur Nivel uit Enschede, die eerder ook de plannen van de GOLS uitvoerde, wordt projectleider en in 1891 verschijnt een “Prospect für die Einschreibung auf Lit.B der Ahaus-Enscheder Eisenbahn-Geselschaft, zu Ahaus” om de financiering rond te krijgen. De aandelen A worden bij een bankier gestald. Niet alleen het bedrijfsleven schrijft in, maar ook een aantal gemeenten, waaronder Enschede. Op 23 december 1898 wordt in hotel Zum Engel in Gronau de Ahaus Enscheder Eisenbahn (AEE) opgericht met deelname van o.a. de gemeenten Ahaus, Alstätte, Wessum en Enschede in het aandelenkapitaal ter waarde van anderhalf miljoen Duitse mark.

Daarmee is de aanleg zeker gesteld. Vanwege de Duitse wetgeving vestigt de AEE zich in Duitsland, in Ahaus. Dit is ook de reden waarom de maatschappij een Duitstalige naam heeft. De spoorweg van Enschede naar Ahaus zal de laatste verbinding worden die tot stand komt op initiatief van het “Comité ter Bevordering van Spoorwegverbindingen met Enschede” Nadat de Nederlandse en Duitse regering het benodigde traktaat hebben gesloten begint Regierungsbaumeister Küchler in februari 1899 met het inmeten van het tracé voor de AEE. De jaren 1900 en 1901 gebruikt men om de benodigde grond te verwerven, deels door koop, deels door onteigening.

De lijn loopt van Ahaus (aansluiting op de DGE lijn) naar Enschede via de haltes in Wessum (3,42 km), Averesch (6,02 km), station Astätte (7,43 km) en na 9 km de Nederlandse grens. Het eerste station in Nederland is Broekheurne na 13,51 km, dan de halte Esmarke na 18,52 km, deze heeft van 1904 t/m 1922 bestaan, daarna het station Enschede Zuid na 20,68 km. De lijn sluit daarna aan op het lokale spoor GOLS (Gelders Overijssels lokaalspoorweg Maatschappij) Enschede-Boekelo- Haaksbergen Eibergen, richting Winterswijk en Ruurlo.

Het stationsgebouw werd gebouwd in 1903 en staat er nog steeds. Het gebouw is tegenwoordig als woonhuis ingericht. Het station is vlak bij de grens met Duitsland gelegen. De gevel van het stationsgebouw is fraai gedecoreerd met metselwerk. De entreedeur van het station bevindt zich nog in de originele staat.

Station Broekheurne vertrekkende soldaten tijdens de oorlog 1914-1018

In het overlaadstation woonde als sinds de jaren 70 de bekende Enschedese beeldend kunstenaar Hans Morselt die op 8 januari 2014 is overleden. Mevrouw Morselt die inmiddels op leeftijd is heeft in het overlaadstation een levensloopbestendige woning gecreëerd samen met advies van architect Paul van der Jeugd. Vanuit de woonkamer heeft de familie Morselt een geweldig uitzicht over het Broekheurner landschap. Volgens dochter Maria Morselt een nog ondergewaardeerd deel van Enschede waar mogelijk door aanvullende gebiedsontwikkeling veel mogelijkheden zijn voor cultuur en recreatie. Op nog geen 250 meter ligt de Duitse grens met een natuur historisch veengebied voorzien van fiets en wandelroutes. Maar ook Broekheurne zelf is volgens Maria Morselt een nog te weinig ontdekte parel van Enschede. Het historisch karakter van het station Broekheurne met het stationscafé, het douanegebouw en het overlaadstation zijn een unieke verzameling gebouwen die het waard zijn om optimaal in stand te houden en een vitale toekomst te verzekeren.

Spoorlijn Enschede Ahaus (Duitsland) omstreeks 1915.

Broekheurne is volgens ons een gebied met een hoge culturele en historische waarde. Daarnaast is het een aantrekkelijk toeristische gebied met veel Twentse vak -boerderijen. Het gebied grenst aan het Duitse natuurgebied Aamsveen en Enschede Zuid. Enschede heeft deze plek helaas nog niet ontdekt.