DE WARENMARKT IN ENSCHEDE IMMATERIEEL CULTUREEL ERFGOED.
Al ruim 400 jaar vervult de markt een belangrijke economische en sociale rol in de Enschedese samenleving. Het is de plaats van vraag en aanbod van goederen maar evenzo een ontmoetingsplek waar door kopers en verkopers het laatste nieuws wordt uitgewisseld. De markt is niet alleen voor Enschede belangrijk maar heeft eveneens een regionale functie met name naar de grensstreek van Duitsland.
Hoe de markt is ontstaan en zich in al die eeuwen heeft ontwikkeld wordt in dit verhaal globaal in woord en beeld gebracht.
De markt in de middeleeuwen van Enschede.
In een middeleeuwse stad in Nederland en dus ook in Enschede werd per week zo ongeveer 2 á 3 keer een markt gehouden. De ambachtslieden in de stad regelden alles voor de markt, de plaats, de tijd, en wie er hun goederen mochten verkopen. Op de markt konden ambachtslieden spullen ruilen en verkopen. De dorpelingen konden er ook hun inkopen doen, die kochten meestal graan, vee, brandhout, eieren, linnen, wijn en melk van de boeren buiten de stad. De boeren kochten ook spullen op de markt die zij op het platteland niet konden kopen, goederen zoals bier, brood, kaarsen en wapens. De meeste spullen die je in de Middeleeuwen op de markt kocht werden in grote aantallen verkocht, graan werd bijvoorbeeld verkocht per schepel, dat staat voor 28 liter. Wijn kon je slechts enkel per anker kopen wat maar liefst 40 liter betekende. Gelukkig was er meestal ook de mogelijkheid om slechts 1 liter wijn te kopen, dat heette een mengel. Brandhout werd meestal per centenaar verkocht, dit staat gelijk aan 50 kilo. Kaas werd ook op de markt verkocht, maar hoe groot de kazen ook waren, ze werden altijd gesneden verkocht.
Wanneer bijvoorbeeld een koopman oude wijn verkocht, moest hij de resterende wijn zelf opdrinken. Wat hij niet kon opdrinken werd over hem leeggegoten zodat hij nieuwe kleren moest gaan kopen. Het was niet toegestaan te handelen op de markt in de Middeleeuwen voordat de marktbel was gegaan, deze bel stond meestal op het marktplein en gaf het signaal voor de start van de markt
De markt in de achttiende en negentiende eeuw.
De onderstaande foto van omstreeks 1860 is voor zover bekend de eerste foto van oud Enschede op de markt, De heer H.J. Stroink had een fototoestel meegebracht uit Engeland en maakte deze foto. De foto is gemaakt op de “Kolde Kermisse” op de oude markt. In Enschede mochten twee kermissen per jaar worden gehouden. De kermissen waren naast vertier tevens de plaats waar handel werd gedreven. De kermissen werden afgeschaft gedurende de eerste wereldoorlog van 1914 tot 1918.
Al sinds 1517, na de grote brand, heeft Buden. De kermissen waren naast vertier tevens de plaats waar handel werd gedreven. De kermissen werden afgeschaft gedurende de eerste wereldoorlog van 1914 tot 1918. Bisschop Phillips van Bourgondië de stad een vergunning gegeven voor de Karmisse en de markt. In Enschede is dan al sprake van een markt rondom de kerk op de oude markt. In 1517 werd Enschede bij een Gelderse inval volledig verwoest inclusief de grote kerk. Toch bleef de markt in de daaropvolgende eeuwen een belangrijke handelsplaats voor boeren, burgers en buitenlui.
In de 18e en 19e eeuw begon ook de economie in Enschede te veranderen. Handel in textiel werd steeds belangrijker. De stad ging zich speciaal toeleggen op het zogenaamde bombazijn, een weefsel dat deels uit linnen en deels uit katoen bestaat.
Linnenhandelaren kochten bij wevers van het platteland rondom de stad textiel en verkochten het vervolgens door aan handelaren in het westen van het land. Niet alleen textiel was een belangrijk product voor de markt maar ook stro, heidekoetjes en overig veel werd tientallen jaren verhandeld op de oude markt in Enschede. In de 18e en 19e eeuw was er een levendige handel die kopers en verkopers uit de verre omtrek naar het centrum van Enschede bracht.
In verband met het 500 jarig bestaan de warenmarkt in Enschede heeft de stichting cultureel erfgoed Enschede in 2016 een publicatie uitgebracht over de geschiedenis van de Enschedese warenmarkt. Wilt u deze publicatie lezen? Klik dan op de link hieronder.
