De schikgodinnen aan de Lage Bothofstraat.
De voormalige weverij Rondweg aan de Lage Bothofstraat 157 in Enschede is al vele jaren “verbouwd” tot een winkelcentrum voor een supermarkt, dierenwinkel en een meubelzaak. Van de voormalige textielhistorie is niets meer over en inmiddels zijn er ver gevorderde plannen van eigenaar de Woonplaats om dit deel van het voormalige fabrieksterrein van van Heek & Co. te her -ontwikkelen. Op het ruim 3 hectare grote terrein zijn inmiddels de eerste nieuwbouw woningen opgeleverd en het wachten is nu op het laatste fase van dit terrein.
In de muur van de voormalige textielfabriek aan de Lage Bothofstraat was een reliëf geplaatst van de beeldhouwer Paul Grégoire. Bij de viering van het honderdjarig bestaan van de textielfabriek is het reliëf “de drie Schikgodinnen” door het personeel van de weverij aangeboden aan de heer H. van Heek de toenmalige oudste directeur. Het natuurstenen reliëf sierde de vroegere hoofdingang van de in 1958 geopende nieuwe weverij Rondweg. Een kroontje boven de H verwijst naar de toekenning van het predicaat koninklijk bij het eeuwfeest. In 1967 echter sluit ook deze textielfabriek na een turbulente periode.
De onthulling van het reliëf de Schikgodinnen boven de hoofdingang van weverij Rondweg verricht door mej. H. Feijen. [1959]
Nu de laatste fase van dit terrein een nieuwe bestemming krijgt doemt de vraag op waar het reliëf zich op dit moment bevindt en of er nog een nieuwe bestemming aan dit niet onbelangrijke kunstwerk kan worden gegeven. Het kunstwerk is een ontwerp van de bekende beeldhouwer Paul Paul Grégoire [Amsterdam, 21 februari 1915] Hij was een telg uit een kunstenaarsfamilie en zoon van kunstschilder Jan Grégoire. Grégoire was sterk geïnspireerd door Charles Despiau. Onder zijn leiding ontstond aan de Rijksacademie in Amsterdam de Groep van de figuratieve abstractie, later afgekort tot “De Groep”, waarvan hij kan worden beschouwd als grondlegger in de traditie van Bronner en als lid van de tweede generatie van 'De Groep'. Grégoire was de 'filosoof van de arabesk' en zocht altijd naar 'de bewegingslijn in de ruimte', waarvan zijn vrijheidsmonument in Eindhoven een voorbeeld is. Paul Grégoire heeft ook de reliëfs van het nationaal monument op de Dam in Amsterdam ontworpen.
Nadat een groot deel van het voormalige fabrieksgebouw was gesloopt is het reliëf van Paul Grégoire verwijderd en tijdelijk opgeslagen bij een steenhouwer in Winterswijk voor een mogelijke nieuwe bestemming.Volgens een woordvoerder van woningbouwvereniging de Woonplaats zal het reliëf worden teruggeplaatst in het nieuw te bouwen appartementencomplex aan de Lage Bothofstraat.
De betekenis van het reliëf kan als volgt worden omschreven;
Drie vrouwfiguren die de levensdraden van de aardse bewoners spinnen en hiermee de levensloop bepaalden.
Godin Clotho (links) spint de levensdraad terwijl Godin Lachesis (midden) de lengte van de draad bepaalde en daarmee dus besliste hoelang iemand te leven had. Godin Atropos was degene die uiteindelijk de draad afknipte als zijn of haar tijd gekomen was. De verticale en horizontale banen stellen de schering en inslag van het weefsel voor. Rechts op het horizontale inslaggedeelte verwees een draperie in een tempel naar het eeuwige product.
In oktober 2019 zijn de schikgodinnen herplaatst in een woningbouwproject van de woningbouwcorporatie de Woonplaats aan de Lage Bothofstraat. Het reliëf van Paul Grégoire is in een stalen frame geplaatst en opgehangen tussen twee appartementsgebouwen. Het zou mooi zijn als t.z.t. de betekenis van de schikgodinnen nog ergens vermeld zou worden.
Historie van Heek & Co.
Van Heek & Co begon in 1915 met de bouw van grote witweverij aan het spoor Enschede Gronau. De fabriek ook wel "rondwegcomplex"genoemd werd in 1928 uitgebreid met een voorgebouw. Dit voorgebouw bestaat nog steeds en vormt het hart van het winkelcentrum. Van Heek & Co overleefde op het rondwegcomplex de crisissen, vele stakingen en de tweede wereldoorlog, maar verloor steeds meer marktaandeel aan lage lonen landen.
In 1964 fuseerde van Heek & Co noodgedwongen met Ter Kuile en Rigtersbleek. Maar in 1967 werden vrijwel alle medewerkers ontslagen. Vanaf de jaren 70 kregen de panden andere eigenaars en het grootste deel van het fabriekscomplex werd gesloopt.
De bijzondere textiel fabriekshallen die deel uit maken van het voormalige Van Heek complex lopen gevaar. De eigenaar woningstichting De Woonplaats heeft namelijk een sloopvergunning aangevraagd om ter plaatse een honderdtal appartementen en een commerciële ruimte met parkeerplaatsen te bouwen. Het rode bakstenen gebouw (verscholen achter een metalen gevelbeplating) aan het spoor in Engelse Lancashire textielstijl is in Nederland nog het enige gebouw in deze stijl. Het andere gebouw is een hallengebouw uit 1958 van de Zwitserse architect Gherzi, dat op een destijds revolutionaire wijze volledig is geklimatiseerd.
Een minder goed voorbeeld van herbestemming van de voormalige Lancashire textielfabrieken welke zich bevinden zich aan de Lage Bothof. Delen van deze fabriek zijn inmiddels afgebroken en in het restant zijn nog enkele winkels ondergebracht. De achterzijde van dit “winkelcentrum” is verworden tot een plaatselijke illegale vuilstort voor grofvuil. Een onveilige en onaantrekkelijke omgeving in een buurt waar sinds kort initiatieven zijn ontwikkeld voor nieuwbouw huur en koopwoningen. De laatste jaren zijn er initiatieven geweest voor herontwikkeling van het fabrieksgebouw maar tot op heden blijft het een trieste vertoning.
Inmiddels schrijven we juni 2017 en zijn er nieuwe ontwikkelingen te melden.
Aannemersbedrijf Steggink is volop aan het werk in het voormalige fabriekscomplex aan de Lage Bothofstraat. OrangeVast de nieuwe eigenaar van dit voormalige textielfabriek complex was zich bewust van de historische waarde van dit gebouw. Bijkomend voordeel was wel dat uit onderzoek bleek dat de buitengevels van het gebouw nog in goede staat verkeren. In het voormalige fabriekscomplex zullen nieuwe winkels worden gehuisvest. Het pand van dierenspeciaalzaak Jumper zal worden gesloopt en het gebouw van supermarkt EMTE zal worden gerestyled in de stijl van de EMTE supermarkten.
Animatie van de herontwikkeling van de voormalige textielfabriek aan de Lage Bothofstraat.
