Watermolen Bels in Mander

Begin 1700 waren er drie papiermolens langs de Mosbeek.  De beek ontspringt op de westflank van de stuwwal van Ootmarsum en wordt gevoed door een groot aantal bronnen. Het brongebied van de Mosbeek bevat een voor Nederland unieke stroomhoogveenvegetatie en is bekend vanwege het voorkomen van het vetblad. De bovenste hoog gelegen molen heette de Engel maar is al lang geleden afgebroken. Watermolen Frans was de middelste molen en watermolen Bels de onderste molen. Tot 150 jaar geleden werden deze molens gebruikt om papier te maken. Toen echter papiermachines halverwege de negentiende eeuw het werk overnamen, raakte de watermolens buiten gebruik.

In 1776 kocht de ondernemende papierfabrikant Willem Cramer uit Ootmarsum deze molen met boerderij voor 4511 gulden. Hij had meerdere papiermolens in zijn bezit. Door de opmars van de papiermachines een eeuw later stopte de firma Cramer in Twente en startte een papierfabriek op de Veluwe. Bernard Frans die de molen toen al huurde, kocht in 1870 de molen van Cramer voor 3600 gulden onder het beding dat hij de komende 99 jaar geen papier meer mocht maken.

Molenaar Bernard Frans verbouwde de papiermolen tot graanmolen met bakkerij. Hij legde de molenkolk aan als waterreservoir Vanaf 1880 maalde Frans het graan voor de omliggende boeren en bakte er stoet’n van, in zijn zelfgebouwde oven.

Kleinzoon Gerard Frans stopte met de molen en de bakkerij in de zomer van 1955, waarna de molen in verval raakte. In 1961 kwam de molen in het bezit van Landschap Overijssel. Door restauratie en onderhoud blijft de molen nu in goede conditie en kunnen vrijwillige molenaars blijven malen.

Bronnen:

• Landschap Overijssel.

• VVV Ootmarsum